بابک بیات؛ از خانه محقر آبسردار تا رسیدن به قله ماندگار
به گزارش خبرنگار فرهنگی کا 118، کوچه پس‌کوچه‌های چهارراه آبسردار میدان ژاله در اوایل دهه ۴۰، هرگز آن پسر کوچک‌اندام را فراموش نمی‌کند که مجبور بود با کتانی پاره به مدرسه برود تا طبق خواست و میل پدرش، یک نظامی بار بیاید. همسایگان آن حوالی نیز هیچ‌گاه فراموش نمی‌کنند که آن پسر ریزنقش، چگونه در خانه ۴۸ متری که کوچک‌ترین صدا از آن به خانه بغل‌دستی نفوذ می‌کرد، آن‌قدر تمرین موسیقی و ساز کرد که صدای خیلی‌ها را درآورد.
آن اعتراض‌ها و فقر مالی اما خیلی زود تمام شدند تا بابک، که طی آن سال‌ها، علی‌حسین نام داشت، در ۱۹ سالگی زیرنظر یکی از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی آن سالیان یعنی ثمین باغچه‌بان، به شکلی اصولی، موسیقی را فرا گیرد.
در واقع از ۱۹ سالگی تا ۲۵ سالگی بابک بیات، دوران درخشانی برای وی به حساب می‌آیند؛ جایی که وی طی ۵ سال حضور در اپرای تهران، با موسیقی جهانی و کلاسیک آشنا شد و به موازات آن، به دلیل رفاقت عمیقی که با محمد اوشال داشت، هارمونی و آکومپانیمان را نزد این آهنگساز و رهبر ارکستر جاز فولکلوریک فرا گرفت.
با ممارست بالای بابک، وی در ۲۵ سالگی، به مهارتی دست یافته بود که کمتر آهنگسازی در آن سالیان به لحاظ تئوری و مبانی، به اندازه وی اشراف داشتند. اخلاق خوب بابک، سبب شد تا وی در طول دوران فراگیری اصول مختلف موسیقی، دوستان بسیاری پیدا کند و به همین دلیل، خیلی زود، در پروژه‌های مختلف، مشغول به کار شد.
بابک بیات در اواخر دهه ۴۰، به‌صورت همزمان کار بر روی فیلم‌های سینمایی و تراک‌های موسیقی را آغاز کرد؛ به‌طوری‌که از آن سالیان تا سال ۵۷، برای ۸ فیلم موسیقی نوشت و برای بیش از ۱۰ خواننده نیز ملودی ساخت.
اهمیت کار بیات در این بود که وی به موزیسین مورد وثوق جریان موسیقی آن سالیان تبدیل شد و برای خوانندگان، مجموعه کار و آلبوم تهیه می‌کرد. بیات در تمامی آن سالیان، در کمتر موردی به‌صورت تک‌تراک برای خواننده‌ای آهنگ ساخت و چون عموم کارهای وی با اقبال خوبی مواجه می‌شد، خوانندگان، کل آلبوم خود را به او می‌سپردند.
دوری از حاشیه، اصل مهمی در زندگی بابک بیات بود. همین اصل سبب شد تا وی یکی از نخستین چهره‌های موسیقی باشد که پس از انقلاب، مجوز فعالیت پیدا کرد. بیات در نخستین تجربه آهنگسازی فیلم پس از انقلاب، برای مرگ بیزدگرد بیضایی موسیقی ساخت و این روند را تا آخرین لحظه‌ای که زنده ماند، ادامه داد.
امروز که ۱۶ سال از کوچ ناگهانی بابک بیات می‌گذرد، وی برای حدود ۱۰۰ فیلم و سریال، ملودی ساخته و با حدود ۵۰ خواننده نیز همکاری داشته است. آمار قابل‌توجهی که سبب شده تا نام بیات همچنان به‌عنوان یکی از مهمترین موزیسین‌های تاریخ موسیقی کشور، زنده بماند.
گستره وسیع آشنایی او با انواع سازها علی‌الخصوص پیانو و البته اشراف او بر فضای موسیقی الکترونیک سبب شد تا وی بتواند تنوع خوبی به ملودی‌هایش بدهد به همین دلیل است که در رزومه بابک بیات، حضور خوانندگانی با سبک‌های متفاوت دیده می‌شود که همین عامل به یکی از نقاط تمایز بیات با بسیاری از موزیسین‌های کشور تبدیل شده است.
بیات همچنین در ۹ دوره جشنواره فجر به‌عنوان نامزد معرفی شد که در نهایت موفق به کسب ۲ سیمرغ بلورین برای فیلم‌های عروس (۶۹) و سرزمین خورشید و مردی شبیه باران در سال ۷۵ شد.
این چهره ماندگار توجه ویژه‌ای به تربیت نسل جدید خواننده داشت. رسالتی که سبب شد تا بیات در سال‌های پیش از انقلاب، چندین خواننده مشهور را تربیت کرده و به بازار موسیقی بفرستد. این روند در سال‌های پس از انقلاب نیز با تعلیم چهره هایی چون محمد اصفهانی، مانی رهنما، نیما مسیحا، حمید حامی و… ادامه یافت.
چهره‌هایی در پیش و پس از انقلاب موسیقی کشور که تقریبا تمام آنها از مفاخر این عرصه محسوب شدند و توانستند جریان موسیقی روز کشور را هدایت و راهبری کنند. بابک بیات در نیمه نخست دهه ۸۰، با عوارض ناشی از نارسایی کبد دست‌وپنجه نرم کرد و درنهایت در ۵ آذرماه ۱۳۸۵ بدرود حیات گفت. درحالی‌که ۶۰ سال سن داشت و پختگی تجربه او می‌توانست برهه درخشان دیگری در کارنامه این مرد خستگی‌ناپذیر موسیقی کشور ثبت کند.
اهمیت بیات در تاریخ موسیقیایی کشور، زمانی مشخص می‌شود که بدانیم تمرکز اصلی فعالیت او بر دو گونه پاپ و بلوز بود که با توجه به این تمرکز، توانست اتفاق‌های بسیار مهمی را در ۴ دهه حضور حرفه‌ای خود در جریان اصلی موسیقی کشور به جای بگذارد. ازجمله مهمترین موسیقی فیلم‌هایی که بیات آنها را ساخت، می‌توان به ریشه در خون، شاید وقتی دیگر، پرده آخر، مسافران، روز فرشته، پهلوانان نمی‌میرند، قرمز، دست‌های آلوده، سام و نرگس و سریال‌های پهلوانان نمی‌میرند و ولایت عشق اشاره کرد.
