رسانه‌هایی که چشم دیدنِ پیروزی ایران را نداشتند
ایران جمعه چهارم آذرماه در دومین بازی خود از رقابت‌های جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، با ۲ گل تیم ولز را شکست داد. هم‌خوانی اعضای تیم ملی با سرود جمهوری اسلامی ایران، اتحاد و همکاری بازیکنان در زمین بازی، حضور پرتعداد تماشاگران طرفدار تیم ملی در ورزشگاه محل برگزاری مسابقه، شادی هواداران تیم ملی در شهرهای مختلف ایران و … به مذاق این رسانه‌ها که مدت‌هاست خط خبری تداوم ناآرامی در کشور و بی‌اعتبار کردن همه نمادهای همبستگی و اتحادبخش در کشور را دنبال می‌کنند، خوش نیامد.
این رسانه‌ها ناراحتی و خشم خود از بی‌نتیجه‌بودن تلاش‌هایشان را در موضوع و لحن گزارش‌ها و محتوای تولیدی خود نشان داده و از زاویه‌های متعددی تلاش کردند موضوع ناآرامی‌ها را در اولویت ذهنی مخاطبان نگه دارند.
در این گزارش، به بررسی و محوربندی محتوای کانال تلگرامی رسانه‌هایی همچون «دویچه‌وله فارسی»، «بی‌بی‌سی فارسی»، «ایران اینترنشنال» و «صدای آمریکا» پس از برد ایران مقابل ولز پرداختیم.
ایجاد دوقطبی میان مردم و حاکمیت
رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان تلاش کردند این گزاره را القا کنند که هواداران حاضر در استادیوم «احمد بن‌علی»، مردم عادی نبوده و به صورت سازمان‌یافته از سوی جمهوری اسلامی ایران گردآوری شده و به قطر اعزام شده بودند. صدای آمریکا هواداران تیم ملی حاضر در قطر را «نیروهای بسیج و پایگاه مقاومت» دانست و مدعی شد جمهوری اسلامی هزینه بالایی برای اعزام و اسکان آنها متحمل شده است.
این رسانه‌ها خشم خود از پیروزی تیم ملی را در لحن و موضوع گزارش‌ها و محتوای تولیدی شان نشان داده و از زاویه‌ها و محورهای متعددی تلاش می‌کنند موضوع ناآرامی‌ها را در اولویت ذهنی مخاطبان نگه دارنداین رسانه مدعی شد ایران با استفاده از بلیت‌های فروخته نشده و بلیت‌های برگشت‌داده شده، بسیاری از جایگاه تماشاچیان را با کارگران بنگلادشی و افرادی که تبعه کشورهایی همچون سوریه بودند پر کرد و به این ترتیب این پیروزی بیشتر برای تماشاگران حکومتی شادی‌آور بوده تا مردم معترض در ایران. عنوان «صف‌آرایی فرستادگان جمهوری اسلامی مقابل معترضان در قطر» که برای یکی از گزارش‌های این رسانه انتخاب شد، کاملا گویای رویکرد آن است.
ایران‌اینترنشنال نیز با استناد به اظهارات برخی افراد حاضر در قطر مدعی شد به افراد غیر ایرانی پرچم‌های ایران را داده‌اند تا از تیم ایران هواداری کنند.
ادعای اخراج تماشاچیان معترض از ورزشگاه
جلوگیری از حضور تماشاچیان با نمادهای اعتراضی در ورزشگاه نیز از دیگر ادعاهایی بود که برای القای ایده «تماشاگران حکومتی» مطرح شد. ادعای همدستی قطر با ایران و نقض حقوق بشر از طریق برخورد با تماشاچیانی که با پرچم شیر و خورشید و زن زندگی آزادی دنبال ورود به ورزشگاه بودند، در این رسانه‌ها برجسته بود.
ایران‌اینترنشنال با استناد به گزارش‌های مردم، مدعی جلوگیری از ورود تماشاچیان با نمادها و نوشته‌های اعتراضی به ورزشگاه توسط نیروهای پلیس قطر شد. با وجود این ادعاها، این رسانه برجسته‌سازی نمادها، شعارها و حرکت‌های اعتراضی در ورزشگاه محل بازی را در دستور کار داشتند.
صدای آمریکا حتی ادعا کرد تماشاچیان معترض از ورزشگاه اخراج شدند و به همین دلیل تعداد تماشاچیان معترض در ورزشگاه نسبت به تماشاچیان حکومتی بسیار کمتر بوده است. بازداشت دو خانواده توسط پلیس قطر و شکایت‌هایی که از پلیس قطر به فیفا شده نیز از دیگر ادعاهای این رسانه بود.
روایت جهت‌دار از شادی هواداران تیم ملی در کشور
در کنار این موارد، شادی هواداران تیم ملی در کشورمان نیز به مذاق رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان خوش نیامد به‌گونه‌ای که تلاش کردند این شادی‌ها را سازماندهی شده و متعلق به گروهی خاص معرفی کنند. انتشار گسترده شادی نیروهای مدافع امنیت در این رسانه‌ها معنادار بود.
بی‌بی‌سی فارسی در گزارشی به نقل از یک شهروند آورد: ماموران امنیتی که پیش از این روی موتور مردم را می‌زدند و به آنها تیراندازی می‌کردند پس از برد ایران با گذاشتن گُل در لوله اسلحه خود، با فریاد در خیابان‌های گیشا حرکت می‌کردند.
این رسانه در گزارشی دیگر از وضعیت مبهم هواداری از تیم ملی نوشت: از یک طرف هواداری برخی مخالفان حکومت از تیم ملی و از طرف دیگر تلاش برخی دیگر از مخالفان برای تحریم بازی‌ها و محکوم کردن بازیکنانی که علنی از اعتراض‌ها حمایت نکردند، موجب شده شرایط پیچیده‌ای رقم بخورد و احساساتی چندگانه در علاقه‌مندان به فوتبال نسبت به این تیم ملی رقم بخورد.
بی‌بی‌سی فارسی با این ادعا که برخی مردم معترض در کشور با شعارهای اعتراضی به شادی هواداران تیم ملی واکنش نشان دادند، تلاش کرد این تقابل را برجسته‌تر کند. این رسانه در گزارش‌های خود، حضور مردم در شادی پیروزی تیم ملی را انکار کرد و نوشت: شمار زیادی از معترضان در شادی‌های خیابانی پس از این پیروزی حضور ندارند.
در حالی این رسانه‌ها تلاش کردند روایتی جهت‌دار از شادی مردم در کشور ارائه دهند که خود بازتاب این شادی‌ها در رسانه ملی را «روایت حاکمیت از شادی مردم» نامیدند. این رسانه‌ها ادعا کردند صداوسیما و رسانه‌های طرفدار حاکمیت، شادی نیروهای امنیتی را به جای «شادی مردم» معرفی کردند. این رسانه‌ها، انتشار تصاویری از زنان کم‌حجاب و بی‌حجاب در برخی خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها که هوادار تیم ملی بودند را در این راستا تفسیر کرده و آوردند: رسانه حکومتی سانسور را کنار گذاشته گویا مساله حجاب برایش حل شد.
انتشار پرتعداد تصاویر و ویدئوهایی از ناآرامی‌ها در برخی شهرها پس از پیروزی تیم ملی، اقدامی بود که برای کمرنگ کردن تاثیر اخبار شادی ایرانیان انجام شددوقطبی سازی میان آنچه «شادی حکومت» با «ناراحتی مردم» خوانده شد نیز در دستور کار بود. صدای آمریکا «شادی رسانه‌های حکومتی» را در مقابل «ناراحتی و خشم مردم» قرار داد و با به تصویر کشیدن شادی نیروهای ویژه و ناآرامی در برخی شهرها، این رخدادها را در مقابل هم قرار داد.
رسانه‌های غربی فارسی‌زبان از جمله ایران اینترنشنال با این ادعا که جمهوری اسلامی فوتبال را «امنیتی و سیاسی» کرده، شادی نیروهای حافظ امنیت را «شادی نیروهای سرکوب» خواند که هیچ ارتباطی به مردم عادی ندارد زیرا مردم غمگین و داغدار هستند.
برجسته‌سازی ناآرامی‌ها در ایران
انتشار پرتعداد تصاویر و ویدئوهایی از ناآرامی‌ها در برخی شهرها پس از پیروزی تیم ملی، اقدامی بود که برای کمرنگ کردن تاثیر اخبار شادی ایرانیان صورت گرفت.
صدای آمریکا آنچه را «رویدادهای خونین ایران از دریچه فوتبال» خواند برجسته کرد و به نقل از ستون‌نویس ایرانی نیویورک‌تایمز، جام‌جهانی امسال را به جام‌جهانی آرژانتین در سال ۱۳۵۷ مقایسه کرد و به نقل از او آورد: «جام‌جهانی امسال هم در کشوری فاقد دموکراسی و در پس زمینه یک انقلاب در وطن برگزار می‌شود.»
انتشار اخبار و تحلیل‌های متنوع مرتبط با بازداشت «وریا غفوری» فوتبالیست و تاکید بر تبار کُردی این بازیکن با همین هدف در دستور کار این رسانه‌هاست.
در میانه شادی هواداران، این رسانه‌ها از جمله دویچه‌وله فارسی با استناد به گزارش ارگان‌های غیرمستند و غیررسمی همچون «ارگان فعالان حقوق بشر در ایران»، آمارهایی عجیب و غریب از شمار کشته‌شدگان حوادث اخیر ارائه دادند تا مبادا شادی پیروزی تیم ملی ذهن مردم را از ناآرامی‌ها منحرف کند. این رسانه شمار کشته‌شدگان را ۴۴۸ نفر اعلام کرد.
تلاش برای بیگانه‌سازی مردم از تیم ملی
تلاش برای تشدید احساس بیگانگی نسبت به تیم ملی در میان مردم در این رسانه‌ها دنبال شد. این رسانه‌ها می‌خواهند بازیکنان تیم ملی را بی‌توجه به مسائل اجتماعی و مطالبات مردم نشان داده و خاطر مردم را نسبت به بازیکنان مکدر کنند.
این رسانه‌ها می‌خواهند بازیکنان تیم ملی را بی‌توجه به مسائل اجتماعی و مطالبات مردم نشان داده و خاطر مردم را نسبت به بازیکنان مکدر کنندایجاد فاصله بیشتر میان مردم و بازیکنان تیم ملی ازبرجسته‌ترین محورها در رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان از جمله ایران اینترنشنال است. این رسانه در مصاحبه‌ها و گزارش‌های خود به صراحت همنوایی بازیکنان با سرود ملی را مورد تخطئه قرار داد و این حرکت را به جدایی تیم ملی از مردم تعبیر کرد.
«محمد تقوی» در گفت‌وگو با این رسانه مدعی شد بازیکنان تیم ملی در بازی برابر انگلیس با نخواندن سرود جمهوری اسلامی تلاش کردند دل مردم را به دست آورند و حمایت آنان را جلب کنند اما وقتی فهمیدند مردم خواسته‌های جدی‌تری دارند و فقط با یک حرکت نمادین راضی نمی‌شوند، عقب‌نشینی کردند.
ادعای تطمیع‌کردن اعضای تیم ملی از سوی نظام جمهوری اسلامی هم در این رسانه مطرح شد تا مردم را نسبت به اعضای تیم ملی بدبین کند. استفاده از عبارت‌هایی مانند «تیم جمهوری اسلامی»، «تیم حکومتی»، «تیم اعزامی» و … به جای تیم ملی، در این رسانه‌ها با همین هدف انجام شد.
واکنش‌ها به بازداشت وریا غفوری نیز خط خبری پررنگی است تا حواس ها را از جام جهانی و پیروزی ایران منحرف کنند. تلاش برای القای «بی‌توجهی به بازداشت وریا غفوری از سوی بازیکنان تیم ملی» نیز خط خبری قابل توجهی بود که رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان برای بیگانه‌سازی مردم از تیم ملی انجام دادند.
