ماجرای تخفیف خودجوش؛ دوستداران کتاب مهمان کتابفروشیها می‌شوند
به گزارش خبرنگار کتاب کا 118، هفته کتاب از شنبه بیست‌ویکم آبان ۱۴۰۱ آغاز شده است. سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «ما همانیم که می‌خوانیم» تا ۲۷ آبان ادامه دارد. یکی از رویدادهایی که در سال‌های اخیر به هفته کتاب جان تازه‌ای می‌بخشید، اجرای طرح‌های فصلی کتاب برای حمایت از کتابفروشیها بود. در این طرح‌ها کتاب‌فروشان می‌توانستند با یارانه دولتی ۲۰ تا ۳۰ درصد تخفیف در فروش در نظر بگیرند.
همواره اجرای طرح‌های فصلی با نقدهای گوناگونی همراه بود. زیرا به برخی از کتابفروشیها اعتبار بیشتری ارائه می‌شد، اعتبار برخی از کتابفروشیها چند بار شارژ می‌شد در حالی که اعتبار برخی از کتابفروشیها با وجود تلاش فراوان کتاب‌فروش شارژ نمی‌شد. این‌ها در شرایطی بود که تعدادی از کتابفروشیها با متراژ بالا، تعداد عناوین فراوان و داشتن مخاطبان بسیار، اعتبار محدودی دریافت می‌کردند و امکان شارژ اعتبار را نداشتند.
کتابفروشیها از جیب خود تخفیف می‌دهند
برای چند سال طرح‌های فصلی کتابفروشیها در پاییز همزمان با هفته کتاب اجرا و این هم‌زمانی موجب جلب مخاطبان بیشتر به کتابفروشیها می‌شد. در این شرایط وقتی اعتبار کتاب‌فروشی تمام می‌شد، از جیب خود برای ارائه تخفیف تا پایان هفته کتاب هزینه می‌کردند. باید توجه داشت، وضعیت اقتصادی کتابفروشیها در هیچ دوره‌ای به قدری مساعد نبود که بتوانند تخفیف ۲۰ تا ۳۰ درصدی برای کتاب در نظر بگیرند. زیرا کتاب‌فروشان کتاب را با همین درصد تخفیف از شرکت پخش دریافت می‌کنند و فروش کتاب با این درصد تخفیف به معنی دریافت سود صفر درصد است و این در حالی است که هزینه‌های جاری کتاب‌فروشی هر ماه بر کتاب‌فروش فشار وارد می‌کند.
در نتیجه این روند و همچنین برای اصلاح مشکلات و مسائل، تصمیم گرفته‌شد تا سامانه خرید از کتابی‌فروشی راه اندازی شود. این سامانه پس از سپری کردن دوره‌هایی آزمایشی در نهایت همزمان با سی‌امین دوره هفته کتاب آغاز به کار کرد. اوایل شهریور ۱۴۰۱ یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از اختصاص یارانه ۱۰ میلیارد تومانی به سامانه خرید از کتاب‌فروشی خبر داده‌بود.
بعد از او، علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در نشست خبری هفته کتاب اعلام کرد که از این هفته ۴۰ میلیارد تومان در این سامانه تزریق خواهدشد. مردم می‌توانند با خرید کتاب از سامانه خرید از کتابفروشیها از یارانه در نظر گرفته شده استفاده کنند. در این دوره برای هر کد ملی ۴۰۰ هزار تومان خرید درنظر گرفته شده که ۱۰۰ هزار تومان آن از طریق یارانه پرداخت خواهدشد.
تخفیف بدون محدودیت کتاب‌فروشان
با وجود تمام این مسائل و گذشت چند روز از سی‌امین دوره هفته کتاب، هنوز مردم نمی‌توانند از یارانه در نظر گرفته شده در سامانه خرید از کتاب فروشی‌ها استفاده کنند. از طرفی برگزاری طرح‌های فصلی این توقع را برای مخاطبان کتاب ایجاد کرده‌است تا هر فصل بتوانند با تخفیف هرچند محدود از کتاب‌فروشی خرید کنند. شاید به همین دلیل است که تعدادی از ناشر-کتاب‌فروشان راسته کریمخان در روزهای هفته کتاب، تخفیف ۲۵ درصد در نظر گرفتند. به گفته این کتاب‌فروشان این تخفیف نیازی به کدملی ندارد و سقفی برای خرید در نظر گرفته نشده‌است.
لزوم ارائه کد ملی برای استفاده از طرح‌های فصلی کتاب از مسائلی بود که برای مخاطبان کتابی که می‌خواستند از طرح فصلی استفاده کنند، دشوار به نظر می‌رسید. ناشران و کتاب‌فروشان هم از این مساله با خبر هستند و به همین دلیل این الزام را برای ارائه تخفیف ندارند.
یکی از مسائلی که میان کتاب‌فروشی‌های راسته کریمخان و خیابان انقلاب تفاوت ایجاد کرده‌است، نزدیکی و یک‌سانی تخفیف در کتاب‌فروشی‌های ثالث، نگاه و گویا در راسته کریمخان است، این سه کتاب‌فروشی در فاصله مکانی نزدیک به هم، کتاب‌های کلیه نشرها را با تخفیف ۲۵ درصد می‌فروشند در حالی که بیشتر کتاب‌فروشی‌های خیابان انقلاب برای مخاطبان در این دوره تخفیف درنظر نگرفته‌اند. برخی از ناشران مانند انتشارات علمی فرهنگی فقط برای آثار خود در کتابفروشیها تخفیف ۲۰ درصد درنظر گرفتند.
شاید یکی از دلایل ارائه تخفیف از طرف ناشر-کتاب‌فروشان در راسته کریمخان سابقه طولانی آن‌ها در این فعالیت باشد، زیرا چندین سال است که کتاب‌فروشان شرایط سختی را تجربه و برای ادامه حیات تلاش می‌کنند.
در چنین شرایطی بهتر بود که در سی‌امین دوره هفته کتاب، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تقویت کتاب‌فروشان که آخرین حلقه صنعت نشر هستند، اقداماتی اجرایی در نظر می‌گرفت. زیرا با این اقدام می‌توانست با تقویت کتاب‌فروشان، شرکت‌های پخش و ناشران را تقویت کند.
سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار ما همانیم که می‌خوانیم از ۲۱ آبان‌ماه آغاز شده و تا ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ ادامه دارد.
