کدام خیریه‌ها قابل‌اعتمادند؟
کا 118- این روزها با تغییر سبک زندگی و توسعه و پیشرفت فضای مجازی، بی‌اعتنایی اجتماعی در میان اقشار مختلف جامعه رواج یافته است. شاید یکی از دلایل افزایش نیازمندان و به‌تبع افزایش مؤسسات خیریه نیز همین امر باشد. درگذشته همسایه و دوست و فامیل آن‌قدر باهم در ارتباط بودند که این ارتباطات خود بستر کمک به نیازمندان را فراهم می‌کرد اما در دنیای امروز اغلب با این جمله که “همه مشکل مالی دارند و یکی باید به خودمان کمک کند!” خودمان را از انجام کار خیر معاف می‌کنیم؛ درحالی‌که درآیات و روایات اسلامی توجه ویژه‌ای به گره‌گشایی و کمک به نیازمندان شده است. در اهمیت کار خیر و خدمت به دیگران همین بس که پیامبر گرامی اسلام (ص) آن را معیار و ملاک مسلمانی دانسته و فرموده است: «کسی که صبح کند و به مسائل مسلمانان همت نگمارد، مسلمان نیست.» (بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۳۳۷)
در این میان، گاهی برحسب وظیفه اخلاقی و شرعی تصمیم گرفتیم با کمک مالی قدمی درراه خیر برداریم اما بسیاری از مواقع با توجه به تجارب ناخوشایندی که درباره سوءاستفاده مؤسسات خیریه یا افراد به‌ظاهر خیّر شنیده‌ایم، دچار تردید شده و حتی گاهی شک کرده‌ایم که آیا کمک‌های مالی که به خیریه‌ها داده می‌شود به دست مستحق واقعی می‌رسد یا خیر؟!
حسین صمدیان، مدیرعامل مؤسسه خیریه حضرت رقیه (س) به‌منظور رفع این‌گونه ابهامات و روش‌های اعتمادسازی مردم بر مؤسسات خیریه در گفت‌وگو با خبرنگار کا 118 می‌گوید: «متأسفانه وضعیت آشفته نظارت بر مؤسسات خیریه در کشور باعث شده تا بعضی افراد سودجو به دلیل فرار مالیاتی و محدودیت در جابه‌جایی پول، به نام خیریه و کمک‌رسانی و نیکوکاری وارد این فضا شوند و دست به اقدمت خلاف قانون بزنند؛ همین مسئله موجب شده تا اعتبار خیریه‌های خوش‌نام و خیّرینی که در راستای خدمت‌رسانی به جامعه گام‌های مثبت برمی‌دارند نیز لکه‌دار شده و تحت شعاع اقدامات آن‌ها قرار گیرد.»
نظارت دقیقی بر خیریه‌ها صورت نمی‌گیرد
صدمیان با بیان اینکه مؤسسات خیریه برای فعالیت و دریافت کمک‌های مردمی ملزم به اخذ مجوز از وزارت کشور یا نیروی انتظامی هستند، می‌گوید: «مؤسسات خیریه تحت نظارت قرار دارند و این مؤسسات در شهرستان‌ها از طریق فرمانداری و در استان تهران توسط استانداری مورد نظارت قرار می‌گیرند. علاوه بر این، حساب‌های مالی خیریه‌ها زیر نظر وزارت امور مالیاتی و دارایی مرتباً نظارت می‌شود اما مسئله‌ای که وجود دارد این است که متأسفانه این نظارت‌ها دقیق نیست.»
صمدیان به‌عنوان کسی که بیش از 5 سال است درزمینهٔ همکاری با خیریه ها فعالیت می‌کند، می‌گوید: «خوشبختانه فعالیت‌ها و گردش‌های مالی ما در بنیاد خیریه حضرت رقیه (س) با شفافیت انجام می‌شود و گاهی حتی خود ما در این زمینه سخت‌گیری می‌کنیم اما این مسئله قابل کتمان نیست که متأسفانه به دلیل عدم نظارت کافی اگر کسی بخواهد در این فضا تخلف کند، به‌راحتی می‌تواند این کار را انجام دهد.»
بیشتر خیریه‌ها قابل اعتمادند
صمدیان با تأکید بر اینکه خیریه‌ها بازوی اجرایی نهادهای حمایتی هستند، افزود: «اگرچه برخی افراد سودجو به دلیل فرار از مالیات، پول‌شویی و کلاه‌برداری اقدام به تأسیس خیریه می‌کنند اما این را باید در نظر داشت که اکثر خیریه‌های دارای مجوز، با دغدغه فعالیت‌های خیرخواهانه و رفع فقر و تبعیض در این مسیر گام برمی‌دارند.»
او ادامه می‌دهد: «خیریه‌هایی که خوش‌نام‌اند و گزارش‌های کاری شفافی دارند، معمولاً فعالیت‌هایشان را با مردم و نهادهای نظارتی به اشتراک می‌گذارند و این خیریه‌ها از اعتبار بالایی برخوردارند.»
به مجوز خیریه‌ها توجه کنید
صمدیان در خصوص شناخت خیریه‌های معتبر می‌گوید: «همان‌طور که اشاره کردم تمام خیریه‌ها در همان ابتدای کار از سوی وزارت کشور یا نیروی انتظامی مجوز کسب می‌کنند؛ به همین دلیل، برای شناخت خیریه معتبر می‌توانید از مدیر مؤسسه خیریه بخواهید مجوز را به شما نشان دهد. چنانچه مدیر مؤسسه حاضر به انجام این کار نشد، شما می‌تواند با مراجعه به سامانه وزارت کشور اطلاع دهید که خیریه موردنظر بدون مجوز فعالیت می‌کند و قطعاً با آن‌ها برخورد خواهد شد.»
فعالیت‌های مؤسسه خیریه را دنبال و پیگیری کنید
صمدیان اصلی‌ترین راه شناخت خیریه معتبر را بررسی فعالیت‌ها و گزارش‌های مالی مؤسسه خیریه دانست و افزود: «برای آنکه متوجه شوید خیریه واقعاً کار خیر انجام می‌دهد و پول را به دست مستحق واقعی می‌رساند، گزارش‌ها و عملکرد خیریه را از طریق شبکه‌های اجتماعی و سایت آن‌ها دنبال و پیگیری کنید و هم‌زمان دیدگاه سایر مخاطبان را موردبررسی قرار دهید. به‌عنوان‌مثال، خیریه حضرت رقیه (س) در صفحات اجتماعی گزارش‌های مکتوبی از واریزی‌ها به نام شخص یا مجموعه‌ای که پولی را واریز کرده‌اند، ارائه می‌دهد؛ همچنین عملکرد و فعالیت انجام‌شده با مبلغ واریزی اعلام می‌شود و مردم می‌توانند به‌صورت حضوری از صحت‌وسقم کار انجام‌گرفته مطمئن شوند. طبیعتاً با چنین اقداماتی، اعتمادسازی از طرف مردم و نهادهای نظارتی شکل می‌گیرد.»
خیریه‌ها با ارائه گزارش باید اعتماد مردم را جلب کنند
صمدیان درباره جلب اعتماد مردم به مؤسسات خیریه اظهار می‌کند: «اگر هر خیریه‌ای خودش را موظف کند که هر سه ماه یک‌بار گزارش مالی و کاری شفافی به مردم و نهادهای نظارتی ارائه دهد، این بهترین عملکرد برای اعتمادسازی مردم خواهد بود چون معمولاً کسانی که در این فضا به دنبال پول‌شویی، فرارهای مالیاتی و… هستند، غالباً گزارشی به مردم ارائه نمی‌دهند.»
مراقب تماس خیریه ها باشید
صمدیان می‌گوید تماس برخی از خیریه‌ها با مردم و درخواست کمک مالی، از موضوعات مهمی است که مردم باید مراقب باشند:«توجه کنید که خیریه‌ها معمولاً با کسی تماس نمی‌گیرند؛ تنها یک خیریه هست که مرتباً در سطح شهر با مردم تماس می‌گیرد که اگرچه این کار تخلف به‌حساب نمی‌آید اما کار درستی هم نیست. مردم باید توجه داشته باشند که با تماس برخی افراد به اسم کمک به خیریه سریع تحت تأثیر قرار نگیرند و پس از بررسی‌های لازم به روش‌های گفته‌شده، اقدام به کمک مالی نمایند.»
